سس فلفل، تند و تیز دوست داشتنی!

نگاه اجمالی به سس فلفل

سس فلفل hot sauce، chili sauce به خانواده‌ای از سس‌ها اشاره دارد که با استفاده از فلفل تهیه می‌شوند. معمولا انواع سس فلفل به دلایلی طعم تندی قابل توجهی دارند. وجود طعم تند که از مقادیر کم و قابل تحمل شروع شده و تا مرحله سوختگی کامل دهان را شامل می‌شود، می‌تواند به‌خاطر وجود فلفل سبز قلمی یا دلمه‌ای تند، فلفل قرمز تند و یا عامل دیگری باشد. هرچند برخی سس‌های فلفل با استفاده از فلفل شیرین درست می‌شوند و طعم تندی ندارند. در این مقاله شما با سس فلفل بهتر آشنا شده و روش تهیه سس فلفل خانگی را می‌آموزید. به‌علاوه نکات مفید دیگری در زمینه سس فلفل نیز در اینجا مطرح شده است. پس با ما همراه باشید تا هم سس فلفل را بهتر بشناسید و هم بتوانید نمونه‌های خوشمزه سس فلفل را در منزل خود درست کنید.

تاریخچه استفاده از سس فلفل

بشر هزاران سال است که درحال استفاده از فلفل تند و سایر ادویه‌جات تند است. ساکنان مکزیک، آمریکای مرکزی و آمریکایی جنوبی بیش از 6 هزار سال است که از فلفل تند استفاده می‌کنند. در طول چند دهه تبادلات بین اسپانیا و پرتقال در قرن شانزدهم میلادی، گونه فلفل آمریکایی به سراسر اروپا، آفریقا و آسیا انتقال یافت و با استفاده از تغییرات ژنتیکی انواع گونه‌های فلفل پیدا شدند.

اولین گونه تجاری سس فلفل در بطری در آمریکا در سال 1807 عرضه شد. در صنعت تولید سس تند نام اولین برند شناخته شده که درسال 1868 ارائه گردید تاباسکو است.

انواع سس فلفل

سس فلفل نام گروهی از سس‌ها با طعم غالبا تند است. فرقی نمی‌کند که مواد تشکیل دهنده سس فلفل چه باشد. آنچه مهم است تند بودن آن است و همین برای اطلاق نام سس فلفل بر آن کافی است.

سس فلفل در تمامی کشورهای جهان تهیه می‌شود و طرفداران خود را دارد. هر منطقه جغرافیایی بر حسب ذائقه، سلیقه و مواد اولیه موجود در آن اقدام به تهیه سس فلفل با روشی ویژه می‌کند. این تنوع در روش تهیه سس فلفل، مجموعه‌ای بسیار متنوع از روش‌های تهیه سس فلفل را پدید آورده است.

برخی از انواع سس فلفل عبارتند از:

• سس فلفل سبز تند؛
• سس فلفل قرمز تند؛
• سس فلفل تاکو؛
• سس فلفل چیلی؛
• سس فلفل قرمز ترکیه‌ای.

سس فلفل سبز تند: نوعی از سس تند است که در آن از فلفل قلمی یا دلمه‌ای تند تازه استفاده می‌شود.

سس فلفل قرمز تند: نوعی از سس تند است که به دو روش عمده تهیه می‌شود؛ در گونه ای از آن از فلفل قلمی یا دلمه‌ای تند تازه استفاده می شود و فلفل نقش ماده اصلی را ایفا می‌کند و در آن می‌توان از گوجه فرنگی یا رب گوجه نیز استفاده کرد.

در گونه دیگر سس فلفل قرمز تند، خود فلفل نقش ماده پایه را ندارد بلکه مواد دیگر مانند آب گوجه فرنگی یا رب گوجه یا برخی از انواع میوه یا سبزیجات ماده اصلی به حساب می‌آیند و از فلفل قرمز خشک و پودر شده برای ایجاد تندی استفاده می‌شود.

سس فلفل چیلی: یکی دیگر از انواع سس فلفل که در آن چند عدد فلفل چیلی به کار می رود.

سس فلفل تاکو: که در آن از پودر فلفل قرمز، پودر چیلی و پودر پاپریکا استفاده می‌کنیم.

سس فلفل ترکیه‌ای: نوعی دیگر از انواع سس فلفل که طعم تندی ندارد و در آن فلفل قرمز شیرین و گوجه فرنگی ریخته می‌شود.

محبوب‌ترین سس‌های فلفل در جهان

برخی از محبوب‌ترین سس‌های فلفل در جهان عبارتند از: سس فلفل لویزانیایی، سس فلفل کاریبینی، سس فلفل مدل هاوایی، سس فلفل مدل جنوب غربی آمریکا، سس فلفل مکزیکی، سس فلفل آمریکای جنوبی و سس فلفل آسیایی

مواد لازم برای تهیه سس فلفل

دستورالعمل‌های بسیاری برای درست کردن انواع سس فلفل وجود دارد که در بسیاری از آنها از فلفل تند استفاده می‌شود. خیلی از گونه‌های سس فلفل با استفاده از فلفل تند به عنوان ماده اصلی و پایه سس و سپس اضافه کردن مقداری نمک و سرکه درست می‌شوند. در برخی روش‌های دیگر ماده و پایه اصلی سس فلفل را سبزیجات یا میوه‌ها تشکیل می‌دهند و سپس برای تند کردن آن مقداری فلفل تند اضافه می‌کنند.

برخی دیگر از مواد رایج در تهیه سس فلفل سرکه و ادویه‌جات هستند. سرکه اولا به عنوان یک ماده نگهدارنده خنثی و در وهله بعد به عنوان طعم دهنده مورد استفاده در سس فلفل است.

در روش‌های کارخانه‌ای تولید سس فلفل از روش‌های متنوعی استفاده می‌شود؛ از ریختن فلفل در ظرف و گذشت زمان تا جا افتادن آن (مثل برخی از انواع ترشیجات و سرکه) تا پوره کردن و سپس پختن آن

کاربردهای سس فلفل

سس فلفل یک چاشنی محبوب در بین بسیاری از افراد در جهان است. از سس فلفل برای طعم‌دار کردن انواع غذاها اعم از غذاهای گوشتی و غذاهای درست شده با مرغ، فست فودها، ساندویچ‌ها، سالادها و… می‌توان استفاده کرد. در یک کلام سس فلفل چیزی نیست که استفاده‌اش محدود به غذاهای خاصی باشد و همه‌جا نقش بی بدیلی ایفا می‌کند!

خواص سس فلفل

انواع سس فلفل به دلیل داشتن کاپسایسین یک چاشنی سالم به حساب می‌آیند. کاپسایسین یک ماده فعال در فلفل است که آثار آنتی‌اکسیدانی، ضدالتهابی و ضدسرطانی از خود نشان داده است. یک تحقیق که بر روی نیم میلیون چینی بزرگسال انجام شده است نشان داده که ریسک به خطر افتادن سلامتی افرادی که سه مرتبه یا بیشتر در هفته غذای تند مصرف می‌کنند 14% در مقایسه با افرادی که خیلی غذای تند مصرف نمی‌کنند کمتر است.

طرز تهیه سس فلفل خانگی

سس فلفل خانگی آنقدر روش‌های تهیه متنوعی دارد که شاید نتوان لیست جامعی از آنها تهیه کرد. آنچه در ادامه می‌آید یک روش ساده در درست کردن سس فلفل خانگی خوشمزه در منزل است.

مواد لازم

مواد لازم در این روش عبارتند از یک لیوان آب، 2 قاشق مرباخوری شکر، یک قاشق غذاخوری سرکه، شش عدد فلفل قلمی قرمز، مقداری گوجه فرنگی، نصف قاشق چای‌خوری نمک

روش تهیه

• فلفل‌های قرمز را خرد کرده و داخل یک قابلمه بریزید و یک لیوان آب به آن اضافه کنید. چنانچه مایل باشید می‌توانید دانه‌های فلفل را نیز جدا کنید.
• حال بگذارید به‌آرامی با شعله کم پخته شود. پس از آنکه فلفل‌ها کاملا نرم شد گوجه‌ها را با استفاده از مخلوط‌کن یا به‌صورت دستی نرم و له کنید و به آن اضافه کنید.
• در این مرحله فلفل‌ها را با هم زدن به‌حالت پوره در بیاورید و از یک صافی عبور داده و داخل یک ظرف بریزید.
• در مرحله بعد به ظرف خود شکر، سرکه و نمک اضافه کنید و کاملا هم بزنید تا با فلفل‌ها خوب مخلوط شوند. دقت شود که میزان این مواد تابع ذائقه شماست.
• کار تقریبا تمام است و کافی است آنها را در بطری یا ظروف شیشه‌ای ریخته و داخل یخچال قرار دهید.

هفت مزیت سس فلفل

انواع سس فلفل حائز ویژگی‌های مثبتی هستند. آنچه در ادامه می‌آید 7 مزیت سس فلفل برای سلامتی شماست.

 سس فلفل حس عالی به شما می‌دهد

اول از همه سس فلفل به شما حس خوشحالی می‌بخشد. اگرچه حس سوختن دهان بر اثر خوردن سس فلفل در ظاهر دردآور است اما ما همیشه بعد از سوختن دهانمان دوباره اصرار داریم که در ادامه غذایمان نیز از آن استفاده کنیم. علت این مساله آزاد شدن ایندورفین هنگام فرو بردن تندی است.

سس فلفل غم را از بین می‌برد

نشان داده شده است که غذاهای تند غم‌های ناگهانی را کاهش می‌دهند. طبیعت خوشمزه انواع سس فلفل باعث می‌شود حس رضایت داشته باشید و اشتهای شما را کم می‌کند. وقتی اشتهای شما کم شد بسیار محتمل‌تر است که شما انتخاب عاقلانه تری نسبت به نوع غذایی که می‌خواهید بخورید داشته باشید و در نتیجه روی هم رفته کالری کمتری مصرف کنید.

به غذاهایی که در حالت عادی چندان خوش مزه نیستند طعم و مزه می‌بخشد

یک سس تند جا افتاده راهی ساده برای خوشمزه کردن وعده‌های سالم غذایی مانند سالاد یا سبزیجات است که به خودی خود دلچسب نیستند. به‌همین خاطر استفاده از سس فلفل می‌تواند شما را پایبند به خوردن این گونه غذاهای سالم و رژِیمی کند.

 سس فلفل متابولیسم را افزایش می‌دهد

طعم تند غذاهای فلفلی می‌تواند به طور فعالی شما را در کاهش صحیح وزن کمک کند. مطالعات نشان می‌دهند که کاپسایسین موجود در فلفل می‌تواند به سوخت‌و‌ساز سلولی سرعت ببخشد و در نتیجه به بدن کمک کند سریع‌تر کالری بسوزاند.

سس فلفل با سرماخوردگی مبارزه می‌کند

نشان داده شده است که تندی در سس فلفل می‌تواند علائم سرماخوردگی و آنفلوآنزا را از بین ببرد. این کار به وسیله تسهیل سینوس‌ها و جمع شدگی اخلاط در ناحیه بینی و در نتیجه افزایش حرارت بدن و تسکین مشکلات تنفسی اتفاق می‌افتد.

سس فلفل موجب کاهش التهاب و درد است

غذاهای دارای ادویه و تند خاصیت ضد التهابی از خود نشان داده‌اند. این نوع غذاها در درمان دردهایی مانند سردرد، حالت تهوع و ورم مفاصل موثر هستند.

سس فلفل منجر به طول عمر می‌شود

فلفل‌های چیلی قرمز در سس فلفل می‌توانند اثر مثبتی در جریان خون و سلامتی عروق داشته باشند. در کشورهایی که غذاهای تند بیشتر خورده می‌شود مانند مکزیک، هند و چین احتمال ابتلای مردم به بیماری قلبی و برخی از سرطان‌ها کمتر است. غذاهای تند دارای خاصیت آنتی‌اکسیدانی، آنتی‌باکتریایی و نیز ضدسرطان هستند و به همین خاطر استفاده مستمر از یک دوز مشخص اسریراکا Sriracha می‌تواند حتی موجب افزایش عمر شما شود.

ارزش غذایی سس فلفل

بسته به مواد اولیه استفاده شده در تهیه انواع سس فلفل، این چاشنی دارای ارزش‌های غذایی متفاوتی است. در عمده روش‌ها تندی بخشیدن به سس فلفل با استفاده از فلفل سبز و قرمز، پاپریکا، چیلی و مانند آنها اتفاق می‌افتد. برای نمونه ویتامین c موجود در فلفل و یا ویتامین‌های موجود در گوجه‌فرنگی، عسل، روغن زیتون، سیر و… (در روش‌هایی که در تهیه سس فلفل از این مواد استفاده می‌شود) هر یک می‌توانند موجب غنای ارزش غذایی سس فلفل شوند. مقدار کالری موجود در سس تند نیز تابع روش تهیه آن است.

رده بندی سس‌های فلفل بر اساس تندی

برای تهیه سس فلفل با طعم تند‌تر و به اصطلاح عامیانه آتشین از فلفل گاست Ghost Pepper و یا هابانرو Habanero Pepper و برای رسیدن به طعمی از این هم تندتر، از کاپساسین و روغن خردل استفاده می‌شود.

چه طور میزان تندی سس‌های فلفل را با هم مقایسه می‌کنند؟

آیا تا حالا فکر کرده اید که با چه معیاری می‌توان میزان تند بودن انواع سس تند را تعیین و مقایسه کرد؟

میزان حرارت احساس شده در دهان هنگام خوردن سس تند یک امر ذهنی است و قابل توضیح دادن و مقایسه نیست؛ به‌همین خاطر از معیاری به‌نام اسکویل استفاده می‌شود. مطابق این معیار هر عدد نشان‌دهنده این است که یک چیز تند چند‌مرتبه باید با استفاده از حجم یکسان آب رقیق شود تا دیگر انسان هیچ مزه تندی از کاپساسین احساس نکنید. تند‌ترین چیز طبق این معیار خود کاپسایسین خالص است.

آیا سس فلفل مضر است؟

در پاسخ به این سوال که سس فلفل یک چاشنی مضر است یا خیر باید گفت که سس فلفل نیز مانند هر چاشنی دیگری وابسته‌به روش تهیه و مواد اولیه استفاده شده در آن است. اگر این مواد سالم باشند به‌خودی خود سس فلفل نه تنها مضر نخواهد بود بلکه مفید است. اما آنچه این سوال را در مورد سس تند برجسته‌تر می‌کند طعم تند آن است. افراط در مصرف سس فلفل با طعم بسیار تند در اوقاتی که بدن آمادگی دریافت فلفل را ندارد مانند خالی بودن معده، می‌تواند موجب ایجاد عوارض و برخی اختلالات گردد.

درمان سریع سوختگی دهان با سس فلفل

کاپسایسینوید موجود در فلفل‌های تند همان مواد شیمیایی هستند که باعث ایجاد طعم تندی می‌شود. از آنجا که این مواد قابل حل در چربی هستند آب نمی تواند کمکی به رفع سوختگی دهان کند. موثرترین راه برای تسکین سوختگی ناشی از فلفل، استفاده از محصولات لبنی مانند شیر و ماست است. پروتئینی با نام کاسئین در محصولات لبنی وجود دارد که به کاپسایسین می‌چسبد و باعث می‌شود مقدار کمتری از آن وجود داشته تا بتواند موجب سوزش دهان شود. چربی شیر نیز باعث می‌شود ذرات کاپسایسین معلق و به حالت سوسپانسیون در آیند.

برنج نیز یکی دیگر از تسکین دهنده‌هاست، خصوصا وقتی که با لقمه آغشته به سس فلفل همراه است. راه‌حل دیگر، تحریک حرکتی دهان به‌وسیله جویدن غذاست که خود این جویدن باعث کاهش حس سوختگی می‌گردد.

کلام آخر…

اگر تاکنون مطالب زیادی در مورد سس فلفل مانند انواع سس فلفل و مواد لازم برای تهیه آن و روش تهیه سس فلفل خوشمزه خانگی را نمی‌دانید کافی است این مقاله را بخوانید تا علاوه‌بر افزوده‌شدن به اطلاعات آشپزی شما یک نمونه سس فلفل خوشمزه، آسان و سریع خانگی را درست کنید.